قانون مورفی Murphy"s law یک مثل معروف در فرهنگ غرب است که در زمان آزمایش واگن موشکی در اواخر دهه چهل میلادی به وجود آمد به این دلیل که این قوانین بسیار هوشمندانه کشف شده و گویی بسیاری از حقایق پوشیده طبیعت را که آن ها را میبینیم اما قادر به کشف آن نیستیم را بیان می کند خواندن آنها و تفکر درباره آن ها را برای درک بهتر زندگی با اهمیت است.نخستین پیامی که این قانون بیان میکند این است که در هر حالتی که احتمال خراب شدن یا خطا رفتن باشد بیشک این اتفاق میافتد. «اگر راههای متفاوتی برای انجام کاری باشد که یکی از آنها به خرابی یا فاجعه بیانجامد، حتماً یک نفر کار را به همان صورت انجام خواهد داد.» که معمولاً به این صورت بیان میشود: «هر چیز که میتواند خطا برود، خطا میرود.»
این نامگذاری ریشه در سخنان و خاطرات سرگرد ادوارد مورفی دارد که در مرکز نیروی هوایی ادوارد همراه گروه استَپ روی پروژه آم ایکس ??? کار میکرد.این عبارت در انعکاس جملهای که مرفی پس از شکست دستگاه اندازهگیریش گفته ابداع شد که برای آزمایش تحمل نیروی گرانش انسان هنگام کاهش سریع سرعت انجام شد. این آزمایش روی یک واگن که موشکی برای سرعت گرفتن و چندین ترمز هیدرولیک برای ایستادن روی آن سوار شده بود انجام میشد مرفی دستیارش را مقصر این شکست شناخته و گقتهاست: «این مرد راهی برای اشتباه کردن داشته باشد، بیشک اشتباه میکند.»
تعابیر مختلف قانون مورفی:
هیچ چیزی به آن آسانی که به نظر میرسد نیست. هر چیزی بیش از آن حدی که تصور میشود طول خواهد کشید. چیزی که ممکن است خراب شود، خراب میشود. اگر احتمال خراب شدن چندین چیز وجود داشته باشد، آن یک خراب میشود که بیشترین خسارت را بزند. نتیجه اگر بدترین زمان خراب شدن برای چیزی وجود داشته باشد، درست در همان زمان خراب میشود.
قانون ساد
قانون دیگری هم وجود دارد موسوم به قانون ساد که معمولا مترادف قانون مورفی تلقی میشود .قوانین مورفی را آمریکاییها به کار میبرند در حالی که ساد بین انگلیسیها محبوب تر است. البته در بحثهای تخصصی بسیاری اصول ساد را وسیع تر از مورفی میدانند و معتقدند قوانین ساد بیشتر بر مسئله بخت و اقبال تاکید دارد . قوانین ساد میگویند بخت خوب یا بد برقامت شخص دوخته شده :
از دست دادن شنوایی برای همه نا گوار است اما این اتفاق دقیقا برای آهنگساز مشهوری چون بتهوون رخ میدهد . به شهری دیگر مهاجرت میکنی انگار فقط به این دلیل که آنجا با یک همشهری آشنا شوی و با او ازدواج کنی . با این حال، خود کلمه (ساد) با توجه به معانی غیر اخلاقی که داشت منفور بود و مردم مورفی را جای آن به کار بردند.
تعابیر مختلف قانون مورفی
هیچ چیزی به آن آسانی که به نظر میرسد نیست. هر چیزی بیش از آن حدی که تصور میشود طول خواهد کشید. چیزی که ممکن است خراب شود، خراب میشود. اگر احتمال خراب شدن چندین چیز وجود داشته باشد، آن یک خراب میشود که بیشترین خسارت را بزند. نتیجه اگر بدترین زمان خراب شدن برای چیزی وجود داشته باشد، همان زمان است که خراب میشود.
تعابیر دیگر اگر چیزی قابل خراب شدن نباشد، پس حتما میشود. اگر پیشبینی میکنید که چهار احتمال برای خراب شدن چیزی وجود دارد و از قبل تمهیدی برای آنها اندیشیدهاید، پس حتما راه پنجمی به طور غیرمنتظره به وقوع میپیوندد. وقایع خودبهخود تمایل به بدترشدن دارند. اگر به نظر میآید که همه چیز به خوبی پیش میرود، پس حتما از چیزی صرفنظر کردهاید. طبیعت همیشه طرفدار خرابیهای پنهان است. طبیعت یک حرامزادهاست. غیرممکن است که چیزی را بیخدشه (foolproof) ساخت چون احمقها(fools) نابغهاند. هرگاه برنامهریزی بکنی که چیزی را انجام دهی، حتما چیز دیگری به وجود میآید که باید قبلاش انجام دهی. هر راهحلی مسایل جدیدی را به وجود میآورد. احتمال آنکه یک شیء آسیب ببیند نسبت مستقیم دارد با ارزش آن هرگاه جسم بـا ارزشی از دست شما به زمین میافتد به غیر قابل دسترس ترین مکان میرود (حلقه برلیان یا داخل سطل زباله میافتد و یا در چاه فاضلاب) شما هر موقع دنبال چیزی میگردید هـمیشه در آخـرین مـکانی که آن را جستجو میکنید مییابیدش هیچ اهمیتـی ندارد که شما به چه اندازه دنبال جنسی بگردید به محض آنکه آن را خریدید آن را در مغازهای دیگر ارزانتر خواهید یافت زمانی که دستگاه معیوب خود را نزد تعمیرکار میبرید کاملا بی عیب و درست کار خواهد کرد هر چیز خوب در زندگی یا غیر قانونی است و یا غیر اخلاقی و یا چاق کننده اگر در توده یا کپهای به دنبال چیزی بگردی، چیز مورد نظر حتما در ته قرار دارد. وسائل نقلیه مثل اتوبوس و هواپیما و قطار دیرتر از موعد حرکت میکنن مگر ان که شما دیر برسی اون موقعه حتما سر وقت رفته هشتاد درصد امتحانات پایان ترم براساس کلاسی است که در آن غایب بودهای. در صورتی که شانس انجام درست یک کار پنجاه پنجاه باشد احتمال غلط انجام دادن آن نود درصد است. هر کسی میتواند مدرک دانشگاهی بگیرد اما صاحب عقل نخواهد شد زباله از خلاء بیزار است آنقدر انباشته میگردد تا فضای موجود را پر کند زمانی که میخواهید لکه روی شیشه پنجره را پاک کنید همیشه لکه سمت دیگر شیشه میباشد قانون بقاء کثیفی: برای تمیز کردن هر چیزی چیز دیگری باید کثیف گردد اگر امری احتمال دارد اتفاق بیافتد و خیلی هم خوشایند باشد،هرگز اتفاق نخواهد افتاد اگر حق با شما باشد هیچکس حرف شما را باور نخواهد کرد قوانین مانند تار عنکبوت میباشند تنها افراد ضعیف و فقیران به دام آن میافتند در صورتی که ثروتمندان و صاحبان قدرت آن را پاره کرده و میگریزند دو عنصر در طبیعت فراوان میباشند: یکی هیدروژن و دیگری حماقت جاده رسیدن به موفقیت همواره در دست ساخت است کار تیمی همواره ضروری میباشد چون به شما اجازه میدهد تا در صورت بروز مشکل فرد دیگری را نکوهش کنید احتمال آنکه طرف نانی که به آن کره مالیده شدهاست بروی فرش بیافتد نسبت مستقیم دارد به قیمت فرش شما هیچگاه نمیتوانید با نگاه کردن به خطوط راه آهن، بگویید که قطار از کدام سمت خواهد آمد ماشینی که جلوی شما در حرکت است همیشه سرعتش از شما کمتر است هر چه عقیدهای بیشتر دروغین باشد احتمال موفقیت آن بیشتر میباشد افرادی که میتوانند بهترین نصیحتها را بکنند، نصیحت نمیکنند دود سیگار همواره به سمت افراد غیر سیگاری حرکت خواهد کرد، بدون توجه به سمت وزش باد جای پارک مناسب ماشین همیشه سمت دیگر خیابان میباشد برای هر عملی یک انتقاد برابر و مخالف آن وجود دارد دوستان میآیند و میروند اما دشمنان انباشته میگردند هرگاه به دروغ به رئیس خود بگویید که علت تاخیر شما پنچر شدن چرخ ماشینتان بوده روز بعد چرخ ماشین شما پنچر خواهد شد تقریبا داخل شدن به کاری از خارج شدن از آن آسانتر است هیچ چیز هیچگاه بهتر نشده و نخواهد شد
اما تعابیر مختلفی که افراد مختلف بر دامنه آن افزودند
قوانین اتوبوس
اگر تو دیرت شده اتوبوس هم دیر میآید. اگر زود برسی اتوبوس دیر میآید. اگر دیر برسی اتوبوس زود رسیدهاست. اگر بلیت نداشته باشی پول خرد هم نداری. وقتی پول خرد داری که بلیت هم داری. هر چه بیشتر از راننده بپرسی که کدام ایستگاه باید پیاده شوی احتمال این که درست راهنمایی ات کند کمتر خواهد شد. مدت زیادی منتظر اتوبوس میمانی و خبری نیست پس سیگاری روشن میکنی. به محض روشن شدن سیگار، اتوبوس میرسد(به عبارت ساده اگر سیگار را روشن کنی اتوبوس میرسد) اگر برای زودتر رسیدن اتوبوس سیگار را روشن کنی اتوبوس دیرتر میآید. اگر هوا سرد یا بارانی است یا هر دو اتوبوس دیر خواهد آمد. اگر فکر میکنید که زمان کافی برای رسیدن به اتوبوس دارید حتماً جدول زمانی اتوبوس را اشتباه خواندهاید. اگر شما پول خرد ندارید راننده هم همینطور. اتوبوسی که شما برنامه ریزی کردهاید تا سوارش شوید معمولاً پنج دقیقه زود میآید و شما به آن نمیرسید. اتوبوسی که به آن میرسید معمولاً ?? دقیقه دیر میآید.
قوانین نظامی
هرگز یک سنگر را با کسی که از تو قوی تر است تقسیم نکن اگر افسر مافوق تورا میبینید، پس دشمن هم تو را میبیند اگر در جبهه داری خوب پیشرفت میکنی، حتماً به سمت دام دشمن میروی اگر نیاز داری که همین الآن با افسر مافوق خود صحبت کنی، یک چرت بزن
قوانین تکنولوژی
منطق عبارت است از یک روش سیستماتیک برای رسیدن به یک نتیجه غلط تمامی اکتشافات و اختراعهای بزرگ دنیا بر اثر اشتباه بجود آمدهاند مهمترین email ای را که میخواهی بگیری گم میشود اگر یک برنامه کامپیوتری بدرد نخورد باید آنرا مستند کرد اگر یک برنامه کامپیوتری مفید باشد باید آنرا عوض کرد در اجرای پروژه مهم نیست چقدر منابع در اختیار دارد به هر حال کم است
قوانین گرافیکی
دیسک مشتری در سیستم تو خوانده نمیشود. اگر برای خواندن آن نرم افزار پیچیدهای روی سیستمت نصب کنی آخرین باری خواهد بود که چنین دیسکی به دستت میرسد. اگر سه طرح را نشان مشتری ات نشان بدهی طرحی را انتخاب میکند که انتخاب آخر توست اگر دو طرح را نشان بدهی خواهان طرح سوم است . اگر طرح سومی را ارائه کنی یکی از دو طرح اول را انتخاب میکند همیشه bug یک نرم افزار در هنگام demo خودش را نمایان میکند
قوانین مورفی در خیاطی
وقتی که شش دکمه احتیاج دارید حداکثر پنج دکمه در قوطی دکمهها پیدا خواهید کرد. وقتی عجله دارید سوراخ سوزن بیش از اندازه کوچک است. معمولاً پارچهای را که فراموش میکنید قبل از دوختن بشویید تا آب برود همانی است که خیلی آب میرود. سوزن گم شده همیشه توسط همسر یا فرزندتان وقتی که با پای برهنه در حال راه رفتن در اتاق هستند پیدا میشود. اتو لباس را نمیسوزاند مگر در آخرین پرس. اتوی بخار شما بخار همراه با زنگ آهن را فقط روی لباسهای ابریشمی سبک تخلیه میکند.