88/2/18
3:52 ع
وصـیـت نامـه ی داریـوش کـبـیـر
اینک که من از دنیا می روم، 25 کشور از آن امپراتوری ایران
است و در تمام این کشورها پول ایران رواج دارد و ایرانیان
درآن کشورها گرامی هستند و مردم آن کشورها نیز در ایران
گرامی اند،
جانشین من خشایارشا باید مثل من در نگهداری این
کشورها کوشا باشد و راه نگهداری این کشورها این است که در
کارهای داخلی آن ها دخالت نکند و مذهب آنان را ارجمند شمرد.
اکنون که من از این دنیا می روم تو دوازده کرور در یک زر
در خزانه داری و این زر یکی از ارکان قدرت تو می باشد
زیرا قدرت پادشاه فقط به شمشیر نیست بلکه به دارایی نیز
هست. البته به یاد داشته باش تو باید به این حزانه بیفزایی
نه این که از آن بکاهی، من نمی گویم که از آن برندار
از این زرهنگام نیاز برداشت کن و سپس آنچه
برداشته ای به خزانه بر گردان.
مادرت آتوسا (دختر کوروش کبیر) بر گردن من
حق دارد پس پیوسته خرسندی او را را فراهم کن.
ده سال است که من در حال ساخت انبار غله در نقاط
گوناگون کشور هستم و روش ساختن انبارها را که از سنگ
ساخته می شوند و استوانه ای هستند در مصر آموخته ام و
چون انبارها پیوسته خالی می شوند حشرات در آن
جمع نمی شوند و غله در این انبارها چندین سال
می ماند بدون این که خراب شود و تو باید بعد از من
به ساختن انبارهای غله ادامه بدهی تا این که همواره
آذوقه ی دو یا سه سال کشور در آن انبارها موجود
باشد و هر سال بعد از این که غله جدید بدست آمد از
غله موجود در انبارها برای خوار و بار استفاده کن و
غله جدید را به انبار ببر و اینگونه تو برای آذوقه
در کشور دغدغه نخواهی داشت
حتی اگر دو یا سه سال پیاپی خشک سالی شود.
هرگز دوستان و هم نشینان خود را به کارهای کشور
نگمار و برای آنها همان دوستی با تو کافیست و اگر
دوستان و هم نشینان خود را به کار های کشوری بگماری
و آنان به مردم ستم کنند و استفاده نادرست نمایند نمی توانی
آنها را مجازات کنی چون با تو دوستند و ناچاری آنها را ببخشی.
کانالی که من می خواستم بین رود نیل و دریای سرخ
به وجود آورم (کانال سوئز) به پایان نرسید و تمام کردن این کانال
از نظر بازرگانی و جنگی خیلی اهمیت دارد، تو باید آن کانال را
به پایان رسانی و هزینه ی عبور کشتی ها از آن کانال نباید
آن قدر سنگین باشد که ناخدایان کشتی ها نخواهند از آن عبور کنند.
اکنون من سپاهی به سوی مصر فرستاده ام تا در این قلمرو
هماهنگی و امنیت برقرار کند، ولی فرصت نکردم سپاهی
به سوی یونان بفرستم و تو باید این کار را به انجام برسانی،
با یک ارتش قدرتمند به یونان حمله کن و به یونانیها بفهمان
که پادشاه ایران می تواند هر کسی را تنبیه کند.
سفارش دیگر من به تو این است که هرگز دروغگو را
به خود راه نده، چون آفت پادشاهی است و به دور از مهربانی
دروغگو را از خود بران. هرگز سربازان را بر مردم چیره
مکن و برای این که آنها بر مردم چیره نشوند، قانون مالیات
را گذاسته ام که تماس سربازان با مردم را خیلی کم کرده است و
اگر این قانون را نگه داری سربازان با مردم تماس نخواهند داشت.
افسران و سربازان ارتش راخشنود نگه دار و با آنها
بد رفتاری نکن و اگر با آنها بد رفتاری نمایی آن ها نمی توانند
جنگ کنند و در میدان جنگ تلافی خواهند کرد حتی اگربه قیمت
کشته شدن خودشان باشد و تلافی آن ها اینگونه خواهد بود که
دست روی دست می گذارند و تسلیم می شوند تا شکست خوری.
آموزش را که من آغاز کرده ام ادامه بده و بگذار مردمت
بتوانند بخوانند و بنویسند تا دانایی و هوش آنها بیشتر شود
و هر چه دانایی آنها بیشتر شود تو آسوده تر پادشاهی خواهی کرد.
همواره پشتیبان کیش یزدان پرستی باش، اما هیچ کسی را
وادار نکن که از کیش تو پیروی نماید و پیوسته به یاد
داشته باش که هر کس باید آزاد باشد تا از هر کیشی
که می خواهد پیروی کند.
پس از این که من زندگی را بدرود گفتم، بدن من را بشوی
و آنگاه کفنی را که من خود فراهم کردم بر من بپیچان و در
تابوت سنگی قرار ده و در گور بگذار، اما گورم را نبند تا
هر زمان که وارد گور شوی و تابوت سنگی مرا آنجا ببینی
بدانی که من پدرت پادشاهی بزرگ بودم و بر 25 کشور
پادشاهی می کردم. تو نیز خواهی مرد زیرا سرنوشت آدمی
این است که بمیرد، خواه پادشاه باشد، خواه یک خارکن
و هیچ کس در این جهان باقی نخواهد ماند. هر زمان که وارد
قبر من بشوی و تابوت مرا ببینی، خودخواهی بر تو پیروز
نخواهد شد. وقتی مرگ خود را نزدیک دیدی، بگو گورت
را نبندند و وصیت کن که پسرت گورت را باز نگه دارد
تا بتواند تابوتی را که تو در آن هستی ببیند.
هرگز خودت هم گواه و هم داور نشو، اگر از کسی گلایه ای
داری بپذیر یک داور بی طرف آن گلایه را رسیدگی کند
زیرا کسی که گواه دهنده است اگر داوری کند ستم کرده است.
هرگز از آباد کردن دست برندار زیرا که اگر از آبادکردن
دست برداری کشورت رو به ویرانی خواهد گذاشت،
زیرا هنگامی کشوری آباد نمی شود به سوی ویرانی
می رود، در آباد سازی کشور؛ کندن قنات، ساخت جاده
و شهرسازی را با ارزش تر بدان.
بخشش و بخشندگی را فراموش مکن و بدان بعد از
دادگری برجسته ترین صفت پادشاهان بخشش است و
بخشندگی. ولی بخشش باید فقط زمانی باشد که کسی نسبت
به تو خطا کرده باشد و اگر به دیگری ستم کرده باشد و
تو ببخشی ستم کرده ای زیرا حق دیگری را پایمال نموده ای.
بیش از این چیزی نگویم؛ این سفارشها را در حضور
دیگران که اینجا هستند کردم تا بدانند من پیش از مرگ این
سفارشها را کرده ام. اینک بروید و مرا تنها بگذارید
زیرا احساس می کنم مرگم نزدیک شده است